Μεσόγειος: Θάλασσα με μικρή επιφάνεια και βάθος αμέτρητο

17/6/2019

Μεσόγειος: Θάλασσα με μικρή επιφάνεια και βάθος αμέτρητο

Δημήτρης Αποστολόπουλος

Το μήνυμα της σύγκλισης του χθεσινού ΚΥΣΕΑ ήταν απαραίτητο να δοθεί, κατά συνέπεια ορθώς έπραξε η ελληνική κυβέρνηση. Έστω και με καθυστέρηση, δόθηκε ρητή διαβεβαίωση σε εσωτερικό και εξωτερικό, ότι δεν υφίσταται «κυβερνητικό κενό» λόγω της παρατεταμένης προεκλογικής περιόδου. Μέχρι εκεί έχει καλώς, πλην όμως αυτό δεν είναι αρκετό. Η Ελλάδα οφείλει να πείσει για την αποφασιστικότητά της, προκειμένου να αποτρέψει τη βουλιμική διάθεση της Τουρκίας.

Όταν ο εχθρός (ιδίως ο συγκεκριμένος) αναφέρεται στις φρεγάτες και την αεροπορία του, δεν αναμένω να αλλάξει συμπεριφορά με την επίκληση του διεθνούς δικαίου, ούτε με την αναφορά μας στις συμμαχίες μας. Πολύ δε περισσότερο, με την προειδοποίηση περί μεταφοράς του θέματος στην ΕΕ. Ως Ένωση δεν έχει καμία αξιοπιστία σε θέματα ασφάλειας και εξωτερικής πολιτικής. Σε αντιδιαστολή, ως μεμονωμένες, κάποιες χώρες ενδεχομένως να επηρεάζουν τις εξελίξεις. Παρ’ όλα αυτά, δεν είμαι βέβαιος αν τα συμφέροντά τους στην περιοχή μας συμπίπτουν. Σε κάθε περίπτωση λοιπόν, η Ελλάδα θα πρέπει να αναζητήσει άλλα ερείσματα  προκειμένου να μη βρεθεί στο κενό την κρίσιμη στιγμή.

Επιπλέον, η συνεχής επίκληση του δικαίου έναντι της «διπλωματίας των φρεγατών και των γεωτρύπανων», μάλλον δική μας αδυναμία φανερώνει παρά της Τουρκίας. Συνεπώς η σχετική δήλωση του πρωθυπουργού, ισχύει μόνο υπό την έννοια ότι η Τουρκία είναι πράγματι στριμωγμένη. Όμως η δυσχερής διπλωματικής της θέση, ίσως την καθιστά ακόμα πιο απρόβλεπτη. Φυσικά, δεν ισχυρίζομαι ότι επιδιώκει ένα θερμό επεισόδιο, αλλά ότι θεωρεί την κλιμάκωση της έντασης ως εναλλακτική, αν αλλιώς δεν επιτύχει τους σκοπούς της. Επομένως, αν και υφίστανται οι παράγοντες (εσωτερικοί, αλλά και εμπλοκής της στη Συρία κτλ) οι οποίοι δεν ευνοούν τις πιο θερμές/σκληρές επιλογές εκ μέρους της Τουρκίας, απαιτείται και η δική μας επίδειξη αποφασιστικότητας.

Η στάση του διεθνούς-δυτικού-παράγοντα (φανερή και παρασκηνιακή), οπωσδήποτε  μπορεί να επηρεάσει τις εξελίξεις. Ποιος όμως είναι σε θέση να εκφράσει βεβαιότητα γι’ αυτήν; Τόσο οι υπέρ μας δηλώσεις, όσο και οι απειλές για τη λήψη μέτρων δεν υπερβαίνουν διόλου το λεκτικό επίπεδο, προς το παρόν. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα δυτικά συμφέροντα στη δεδομένη χρονική περίοδο, είναι εν πολλοίς αντίθετα εκείνων της Τουρκίας και των (όψιμων) συμμάχων ή υποστηρικτών της. Όμως, ας θεωρούμε εξίσου ως δεδομένο ότι η οριστική ρήξη με την Τουρκία δεν θα αποτελέσει γι’ αυτούς παρά την τελευταία επιλογή. Οι τυχόν οικονομικές κυρώσεις θα ωφελούσαν πραγματικά την ελληνική (και κυπριακή) πλευρά, μόνο αν επιβληθούν εγκαίρως, πριν να προκύψουν τετελεσμένα εκ μέρους της Τουρκίας.

Ως προέκταση των προηγούμενων, θα ήταν αφελές αν αναμέναμε ουσιαστική και ενεργό ανάμειξη των συμμάχων μας στις τριμερείς συνεργασίες (Ισραήλ, Αίγυπτος). Ειδικότερα δε, αν η κατάσταση εκφύγει του ρητορικού και επικοινωνιακού επιπέδου. Άλλωστε είναι ολοφάνερο, πως το γεωπολιτικό ενδιαφέρον της περιοχής της ΝΑ Μεσογείου, ενισχυόμενο έτι περαιτέρω πλέον από τη βέβαιη ύπαρξη υδρογονανθράκων, φέρνει αντιμέτωπα τοπικά, περιφερειακά και παγκόσμια συμφέροντα (παίκτες). Αναμφισβήτητα λοιπόν, κάθε ενδιαφερόμενος θα προωθήσει τα δικά του συμφέροντα. Το είδος και η έκταση της ανάμειξης καθενός «παίκτη», εξαρτάται από την ένταση του ενδιαφέροντός του και την ικανότητα δράσης που του επιτρέπει η ισχύς του. Με άλλες λέξεις, καθένας υπερασπίζεται ό,τι τον αφορά, στο βαθμό που είναι ικανός να το κάνει.

Από ελληνικής πλευράς, η εισβολή της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ είναι άμεσου ενδιαφέροντος. Σε περίπτωση δηλαδή κατά την οποία επιδείξουμε χαλαρή στάση, οδεύουμε ολοταχώς προς δημιουργία νέου τετελεσμένου εις βάρος μας. Τούτο απλώς θα αποτελέσει το πρώτο βήμα, ώστε η Τουρκία να επιβάλει στην πράξη όσα προς το παρόν διεκδικεί με ρητορεία. Η επανάληψη ανάλογης ενέργειας κατά της ίδιας της Ελλάδας θα εξαρτηθεί από διάφορους παράγοντες, αλλά η ζημιά θα έχει ήδη γίνει. Πάντως, πριν εξαχθεί το συμπέρασμα αυτό, διευκρινίζω πως δεν προτείνω τη λήψη στρατιωτικών μέτρων εκ μέρους μας, με όλα τα προηγούμενα. Αν χρειαστεί βέβαια, θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι και γι’ αυτά, προς το παρόν όμως έχουν άλλα προτεραιότητα.

Πέραν των διπλωματικών ενεργειών, για τις οποίες ούτε αμφιβάλλω πως γίνονται, αλλά ούτε και έχω πληροφόρηση, ας προσέξουμε και την εσωτερική μας ετοιμότητα. Η κυβέρνηση οφείλει να προβεί και σε άλλες ενέργειες, προς ενίσχυση της ομοψυχίας στο λαό. Προς τούτο θα συμβάλει οπωσδήποτε η σύγκλιση ενός συμβουλίου πολιτικών αρχηγών. Η συνοχή του πολιτικού συστήματος ενώπιον εθνικού κινδύνου, αποτελεί χρέος κάθε πολιτικού χωριστά και όλων των παρατάξεων χωρίς εξαιρέσεις. Παρ’ όλο λοιπόν που είμαι ο τελευταίος, ο οποίος θα υπερασπιστεί τη σημερινή κυβέρνηση εν γένει, η προεκλογική «εκμετάλλευση» του θέματος δεν επιτρέπεται επ’ ουδενί σε κανέναν. Ακόμα κι ίσχυαν όσα προσάπτουν στον Τσίπρα, περί επικοινωνιακής προεκλογικής διαχείρισης του θέματος προς όφελός του, δε σημαίνει ότι μπορούν να τον ακολουθήσουν και οι άλλοι σε κάτι παρόμοιο. Όλοι μαζί, αυτό είναι μήνυμα αποφασιστικότητας και αποτροπής.

Θέλω να ελπίζω λοιπόν, στην επικράτηση της σωφροσύνης εκ μέρους όλων των πολιτικών κομμάτων  και των μέσων ενημέρωσης. Σε αντίθετη περίπτωση, ας προσέξουμε πόσο μικρή δείχνει η Μεσόγειος, με τόσα αντικρουόμενα συμφέροντα να συνωστίζονται επ’ αυτής. Χώρος στην επιφάνεια υπάρχει μόνο για όποιον επικρατήσει, για τους λοιπούς υπάρχει βάθος αμέτρητο και τους χωράει όλους.